Corona czyli wieniec
Szczególną rolę wieńce odgrywały w rzymskiej armii. Przyznawano je żołnierzom w nagrodę za bohaterskie czyny w walce z nieprzyjacielem. Jako odznaczenia i wyróżnienia napawały dumą, gdyż bardzo ceniono je nie tylko w armii, lecz także wśród ludności cywilnej. Warunki otrzymania korony były szczegółowo określone i ściśle ich przestrzegano.
Najważniejsze rodzaje wieńców:
- corona civica - wieniec obywatelski dla tego, kto ocalił życie innego żołnierza podczas bitwy
- corona obsidionalis lub corona graminea - wręczali ją żołnierze temu, kto przerwał oblężenie i uratował wielu żołnierzy, wykonana była z trawy i kwiatów rosnących opodal, dlatego nazywano ją również wieńcem z trawy - corona graminea
- corona muralis - dla pierwszego żołnierza, który wszedł na oblegane mury
- corona navalis lub corona rostrata - za zasługi we flocie wojennej, nazwa rostrata pochodzi od umieszczonych na niej dziobów statków
- corona castrensis lub corona vallaris - dla pierwszego żołnierza, który pokonał umocnienia i wdarł się do obleganego miasta lub obozu nieprzyjaciela
- corona triumphalis - laurowy wieniec triumfalny, dla wodza mogącego odbyć triumf.
Obywatel, który raz został uhonorowany wieńcem, mógł do końca życia zakładać go na głowę. Kiedy wchodził do miejsca publicznego, wszyscy wstawali na jego powitanie. Człowiek taki, jeśli był niższego stanu, miał prawo usiąść przy ławach senatorskich. Pliniusz podaje, że posiadacz wieńca był zwolniony ze wszystkich świadczeń. Tak on, jak też jego ojciec i dziadek ze strony ojca.
Zasady zakładania wieńca określało już Prawo XII Tablic - pierwszy zapis i jedno z podstawowych źródeł prawa rzymskiego, powstałe w latach 451-449 p.n.e.: Jeśli ktoś sam zostanie uwieńczony wieńcem, albo uwieńczy się jego dom z powodu czci dla niego i jego męstwa, jeśli ta umieszczona jest u niego na głowie, albo na głowach jego rodziców, nie będzie to żadną zbrodnią. (Lex Duodecim Tabularum X, 5).
Najbardziej znany jest dzisiaj wieniec laurowy (corona triumphalis), który otrzymywał człowiek odbywający triumf. Od czasów Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta, wieniec ten zarezerwowano dla osoby sprawującej władzę w Imperium Romanum. Był tym samym atrybutem zwierzchnika rzymskiej armii.
Oprócz osób związanych z armią, wieńce nosili również kapłani sprawujący obrzędy oraz urzędnicy państwowi podczas wystąpień publicznych i parad. Zakładali je małżonkowie podczas ślubu, a w ostatnią drogę przystrajano wieńcami zmarłych.
GRAMMATICVS* Ilustracje wieńców pochodzą ze Słownika Smitha, 1661 r.