Potępienie pamięci
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgW6L0sJhpL0-Sk8ZAG7ZudFSFFcJDMezvLLEPQEVe8RnAdSSiFVd5cgN-4Aym91DA9qEnC_kp61lA9lNKUNUB3OYSmv18EHISRv5jtzkFF53vQ2zNWL0ZPyvpegwNp07q6RJsh4U6s3Z-s/w640-h360/Skazani+na+zapomnienie.jpg)
Skazani na zapomnienie
Antyczni Rzymianie stosowali pewien rodzaj kary, znany jako damnatio memoriae, czyli potępienie pamięci.
Uchwalał ją w szczególnych przypadkach senat. Takimi szczególnymi przypadkami były przestępstwa przeciw godności rzymskiego ludu. Kara miała sprawić, by ludzie zapomnieli o skazanej osobie, a przyszłe pokolenia nie wiedziały o jej istnieniu.
Jak można potępić czyjąś pamięć, szczególnie o powszechnie znanym człowieku? Przede wszystkim niszczono wszelkie wizerunki - w posągach uszkadzano twarze, usuwano lub wymieniano głowy. Trudniej było w przypadku podobizny odciśniętej na monetach, kiedy te już rozeszły się po wielkim imperium.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhWwTZtxILW8jOB9f3VtKhRe8DnYpZLCAXGXxgBzKontuPdTHsJPonuBN3m22BJMUoqnI4TxxLuEfNfF_aPJ0CpjiKfH9JB-8BhiGRk5AZTwXc0YBc7zdn74P_ljYsMmbamRnzMf2-B0_n7/w640-h392/Damnatio+memoriae+-+%25C5%259Alady+Rzymu.jpg)
Oprócz tego, imię osoby skazanej skuwano z inskrypcji, zamazywano w dokumentach i wszelkich miejscach, w których było ono utrwalone, a potomkowie osoby potępionej nie mogli nosić jej imienia.
Potępienie pamięci stosowano kilkukrotnie wobec znienawidzonych cesarzy, których decyzje były (przynajmniej teoretycznie) anulowane i miały działać wstecz. Pierwszym, którego to spotkało był Kaligula. Kara dotknęła również rozpustną cesarzową Messalinę - żonę Klaudiusza.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQGQetZ5eqJXNcvAFpxsV8LSvDfy1DMcChKyuIeJ778yxdju7WmGnd-7CjoooklKQQD-hs1fNpK6l4wj_vc7rlWoPKX12G3ds7sLatm5wHubAeNeeKlfcQeJ5UHGPoP2jFAoSdr3vIKKgl/w640-h627/Portret+rodziny+Septymiusza+Sewera+-+Altes+Museum+-Berlin.jpg)
Przykładem damnatio memoriae jest portret cesarskiej rodziny (zdjęcie), na którym widnieją: Septymiusz Sewer z żoną Julią Domną oraz ich dwaj synowie - Karakalla i Geta. Jak można zauważyć, twarz jednego z chłopców została wymazana. Uważa się, że chodzi o Getę, gdyż potępienie jego pamięci zarządził brat - późniejszy cesarz Karakalla.
Warto wspomnieć, że kary damnatio memoriae nie wymyślili Rzymianie. Dużo wcześniej, bo już w XIV wieku p.n.e. stosowali ją Egipcjanie. Po upadku Imperium Romanum zwyczaj ten pozostał i był stosowany wielokrotnie.
Prawdopodobnie potępienie pamięci nie miało dokładnie takiej łacińskiej nazwy, lecz zostało użyte jako określenie opisanych wcześniej sankcji dopiero w XVII wieku. Niemniej przyjęło się używanie sformułowania damnatio memoriae.