Bogowie Słońca

’O sole mio...

Według wierzeń antycznych Greków, tytan Helios przemierzał niebo na złotym rydwanie, zaprzężonym w cztery białe konie. Rozpoczynał codzienną wędrówkę, wynurzając się z oceanu na wschodzie, a kończył znikając w jego falach na zachodzie.

Rzymskim odpowiednikiem Heliosa był bóg słońca - Sol. Od niego też pochodzi słowo solarny, czyli słoneczny. Głowę Heliosa i Sola ozdabiano promienistą koroną. Przedstawiona na zdjęciu poniżej płaskorzeźba Heliosa z ok. 300-280 roku p.n.e., pochodzi ze świątyni bogini Ateny w Troi.


Helios na swoim rydwanie - Altes Museum w Berlinie.

Późniejsze połączenie kultu Sola oraz cech syryjskiego boga słońca El Gabala i perskiego Mitry, spowodowało wprowadzenie przez cesarza Aureliana - w drugiej połowie III wieku n.e. nowego bóstwa o nazwie Sol Invictus - Słońce Niezwyciężone.

Cesarz oddający cześć nowemu bóstwu, nakazał również ustanowić dla niego kolegium kapłańskie, a także zbudować świątynię. Nie poprzestał na tym. Ustanowił również odbywające się co cztery lata igrzyska na cześć Sol Invictus.

Kult nowego bóstwa stał się bardzo popularny. Niech dowodem na to będzie święto, od którego po zimowym przesileniu dni stają się coraz dłuższe. Chodzi o przypadające 25 grudnia święto o nazwie Dzień Narodzin Słońca Niezwyciężonego (Dies Natalis Solis Invicti). Czy data wydaje się znajoma? To oczywiście dzisiejsze Boże Narodzenie.

Czy jeszcze coś słonecznego przetrwało do dziś? Owszem - nazwa dnia tygodnia - niedziela. W marcu 321 roku n.e. cesarz Konstantyn Wielki wydał  edykt ustanawiający niedzielę świętem Sol Invictus. Dodać należy, iż dla urzędników, handlarzy i rzemieślników był to dzień wolny od pracy. Edykt nie dotyczył jedynie rolników, którzy korzystając ze sprzyjającej pogody mogli wykonać swą pracę podczas tego święta.

Od czasu zarządzenia Konstantyna używano nazwy dies Solis - dzień Słońca. Również te słowa są tym, co pozostawili nam w spadku starożytni Rzymianie. Znajomo brzmią przecież dzisiejsze nazwy niedzieli, na przykład w języku angielskim - Sunday, niemieckim - Sonntag, czy szwedzkim - Söndag.

GRAMMATICVS